همواره یکی از دغدغه‌های اصلی کاربران، گرفتن پشتیبان یا به اصطلاح Backup از به‌روزرسانی‌ها یا آپدیت‌های آنتی ویروس مورد استفاده بوده است. برای این کار نیز ترفندها و نرم افزارهای جانبی مختلفی ارائه شده است. اما در صورتی که از آنتی ویروس محبوب Nod32 استفاده می‌کنید قصد داریم به معرفی نحوه ساخت یک میانبر برای پشتیبان‌گیری سریع از آپدیت‌های این آنتی ویروس بپردازیم. قطعاً ساده تر و سریع تر از این روش نمیتوانید از آپدیت‌های آنتی ویروس Nod32 پشتیبان تهیه کنید تا در مواقع لزوم، آنتی ویروس خود را با استفاده از این آپدیت‌ها به صورت آفلاین، آپدیت نمایید.

ابتدا لازم است بدانید که فایل‌های آپدیت ESET Smart Security در ویندوز XP در مسیر زیر:

و در ویندوز ویستا و 7 در مسیر زیر ذخیره می‌گردد:

همچنین فایل‌های آپدیت ESET NOD32 Antivirus در ویندوز XP و همچنین ویستا و 7 به ترتیب در مسیرهای زیر ذخیره می‌گردد:

در نتیجه شما برای پشتیبان‌گیری از آپدیت‌های آنتی ویروس کافی است از فولدر Updfiles یک کپی تهیه کنید.

اما جهت ساخت یک میانبر برای پشتیبان‌گیری سریع از آپدیت‌های این آنتی ویروس:
ابتدا برنامه Notepad ویندوز را اجرا نمایید. برای این کار از منوی Start به All Programs و سپس Accessories بروید و بر روی Notepad کلیک کنید.
حال کد زیر را عیناً Copy کرده و در محیط Paste ،Notepad نمایید:

پس از کپی کردن کد، از منوی File بر روی Save as کلیک کنید. سپس فایل را با نام دلخواه و پسوند bat. و در محلی به دلخواه خود ذخیره کنید (به عنوان مثال نام آن را Tarfandestan-Backup.bat قرار دهید و فایل را جهت دسترسی سریع در محیط دسکتاپ ذخیره کنید).
در مرحله بعد، به محلی که این فایل (Tarfandestan-Backup.bat) را ذخیره کرده‌اید بروید.
بر روی فایل دوبار کلیک نمایید. خواهید دید که پنجره جدیدی باز می‌شود. پس از ثابت شدن پنجره، کلیدی را فشار دهید تا پنجره بسته شود.
اکنون (ترفندستان) به درایو C مراجعه کنید. خواهید دید که یک پوشه جدید به نام Nod32Update به چشم می‌خورد.
کلیه محتویات پوشه Updfiles که شامل آپدیت‌های آنتی ویروس بود هم اکنون در پوشه Nod32Update ذخیره شده است.
شما به همین سادگی و در هر زمانی می‌توانید با دوبار کلیک بر روی فایلی که با فرمت bat ساخته‌اید از آپدیت‌های آنتی ویروس پشتیبان تهیه کنید.

برای استفاده از این آپدیت‌ها و به‌روزرسانی آنتی ویروس در حالت آفلاین:
همانند روش بالا در محیط Notepad یک فایل با پسوند bat بسازید و به فرض مثال نام آن را Tarfandestan-Replace.bat قرار دهید. محتویات این فایل بایستی به شرح زیر باشد:

این فایل را در پوشه Nod32Update کپی کنید. با اجرای این فایل، محتویات پوشه Nod32Update مجدد به محل ذخیره آپدیت‌های برنامه منتقل می‌شود.

نکته مهم: به این نکته مهم دقت نمایید که کد فوق مخصوص نرم افزار ESET Smart Security هستند. در صورتی که شما از ESET NOD32 Antivirus استفاده می‌کنید بایستی به جای عبارت ESET Smart Security، عبارت ESET NOD32 Antivirus را در کدهای فوق جایگزین نمایید.

در نهایت نیز یک بار سیستم را Restart کنید. سپس با اتصال به اینترنت و وارد کردن یوزرنیم و پسورد، آنتی ویروس را یک بار Update کنید. حجم آپدیت‌ها بسیار ناچیز خواهد بود چرا که آپدیت‌ها بر روی هارد با انجام عمل فوق ذخیره شده است.
این ترفند بر روی نسخه‌های 3 و 4 این آنتی ویروس آزمایش شده است.

شرکت Symantec یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌ها در زمینه تولید نرم‌افزارهای امنیتی است که در این میان سه نرم‌افزار Norton Internet Security ،Norton Antivirus و Norton 360 از محبوبیت زیادی در نزد کاربران برخوردار هستند. این نرم‌افزارهای امنیتی نیز به مانند سایر برنامه ها، امکان به‌روزرسانی یا آپدیت پایگاه اطلاعاتی خود را دارا هستند. اما این کار به صورت آنلاین و با اتصال به اینترنت قابل انجام است. شاید شما نیازمند این باشید که عملیات به‌روزرسانی این نرم‌افزارها را به صورت آفلاین و بدون اتصال به اینترنت صورت دهید. همچنین علاوه بر آن از آپدیت‌هایی که تاکنون انجام داده‌اید پشتیبان تهیه کنید تا از آنها پس از نصب مجدد ویندوز یا جهت استفاده در یک کامپیوتر دیگر استفاده کنید. در این ترفند به بررسی نحوه پشتیبان‌گیری از آپدیت‌های محصولات امنیتی Norton و آپدیت آفلاین آنها خواهیم پرداخت.

ابتدا پیش از هر کاری اطمینان پیدا کنید در ویندوز شما، قابلیت نمایش فایل‌های مخفی فعال است. بدین منظور از منوی Start به Control Panel و سپس Folder Options بروید. در پنجره Folder Options به تب View مراجعه کنید و تیک گزینه Show hidden files, folders, and drives را بزنید و بر روی دکمه OK کلیک کنید.

حال در صورتی که از ویندوز ویستا یا 7 استفاده می‌کنید از طریق My Computer به مسیر زیر بروید:

و اگر از ویندوز XP استفاده می‌کنید به مسیر زیر بروید:

دقت کنید:
* در مسیر بالا درایو C به عنوان درایوی که ویندوز در آن نصب شده، فرض شده است.
* عبارت NIS مربوط به Norton Internet Security است (ترفندستان) و می‌تواند بسته به برنامه نصب شده در ویندوز شما متغیر باشد. به عنوان مثال اگر Norton Antivirus نصب شده باشد به NAV و اگر Norton 360 نصب شده باشد به N360 تغییر نام خواهد داد.
* عبارت 17.5.0.127 مربوط به نسخه نصب شده از برنامه است و می‌تواند متغیر باشد.

پس از ورود به این مسیر، فولدری به نام Definitions به چشم می‌خورد. این فولدر حاوی کلیه آپدیت‌های دانلود شده از اینترنت است. این فولدر را Copy کرده و آن را در مسیری دلخواه به عنوان پشتیبان آپدیت ها Paste نمایید.
بدین ترتیب می‌توانید از آپدیت‌های نرم‌افزارهای نورتون بکاپ تهیه کنید. (ترفندستان)

اما جهت آپدیت آفلاین نرم‌افزار:
ابتدا برنامه را باز کنید.
سپس به Settings و Miscellaneous Settings مراجعه کنید.
اکنون گزینه Norton Product Tamper Protection را یافته و آن را بر روی Off تنظیم کنید.
حال می‌توانید پوشه Definitions که از آن پشتیبان تهیه کردید را در همان مسیر بالا در ویندوزی که آنتی ویروس آن آپدیت نیست، بدون مشاهده هرگونه پیغام خطا کپی کنید.
در پایان مجدد Norton Product Tamper Protection را به حالت اولیه بازگردانید و یک بار Run LiveUpdate را اجرا کنید تا اطلاعات نرم‌افزار به روز رسانی گردد.
با این کار نورتون را به صورت آفلاین آپدیت کرده‌اید.

شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که سیستم‌تان رفتار عجیبی را در پیش گرفته است که حس می‌کنید این مشکل ناشی از ویروس باشد. اما با وجود نصب آنتی ویروس به روز، آنتی ویروس واکنشی نشان نمی دهد. و یا اینکه ویروس باعث غیرفعال شدن آنتی ویروس شده است و یا اجازه نصب برنامه‌های امنیتی را نمی‌دهد. در این مواقع چاره‌ای نیست و باید خود آستین بالا زده و ویروس را نابود کنیم. در این ترفند قصد داریم به معرفی کار با یک ابزار جانبی بپردازیم که از طریق آن می‌توانید به هر آن چیزی که بر روی ویندوز شما در حال فعالیت است پی ببرید و در نتیجه رد ویروس را بگیرید.

در ابتدا نیازمند یک ابزار کم‌حجم و قابل حمل به نام Autoruns هستیم. کار این برنامه نمایش تمامی نرم‌افزارها، فایل‌های Dll، Codecها و سایر فایل‌های اجرایی ویندوز است.
ابتدا Autoruns را با حجم تقریبی 600 کیلوبایت از آدرس زیر در سایت مایکروسافت دانلود نمایید:

پس از دانلود فایل، آن را از حالت فشرده خارج کرده و برنامه را با دو بار کلیک بر روی فایل autoruns.exe اجرا کنید.

روش استفاده از نرم‌افزار
پس از اجرای برنامه بر روی دکمه Agree کلیک کنید تا وارد محیط برنامه شوید.
این برنامه دارای چندین تب است که در هر تب فایل‌های اجرا شده مربوط به هر مورد قابل مشاهده است.
در تب Everything تمامی برنامه‌ها و فایل‌های فعال قابل مشاهده هستند.
روش کار کلی نرم‌افزار به این صورت است که اگر می‌خواهید یک نرم‌افزار و یا فایل، تنها در راه‌اندازی مجدد سیستم اجرا نشود تیک کنار آن را بردارید. دقت کنید که در همان لحظه فعالیت برنامه متوقف نمی‌شود و پس از اولین Restart سیستم، فایل اجرا نخواهد شد. اما اگر می‌خواهید که فایل به هیچ وجه اجرا نشود و کاملا از لیست Autoruns پاک شود بر روی آن راست کلیک کرده و سپس Delete را انتخاب کنید.

شناسایی برنامه‌های مشکوک
برای پی بردن به برنامه‌های ویروسی و تفکیک آن‌ها از برنامه‌های مربوط به ویندوز و برنامه‌های سالم دیگر، باید به قدر کافی آزمایش کرده باشید و تجربه بدست آورده باشید. اما در اینجا به ذکر چند نکته در مورد تشخیص برنامه‌های سالم از ناسالم می‌پردازیم:
1. اصولا برنامه‌هایی که در ستون‌های Publisher و Description دارای اطلاعاتی نباشند بسیار مشکوک به ویروس هستند، چرا که دارای هویت نیستند.
2. اگر نام برنامه برای شما آشنا بوده با اطمینان نمی‌شود گفت که ویروس نیست. در بیشتر مواقع ویروس‌ها با نام‌هایی ظاهر می‌شوند که بخشی از تشکیلات ویندوز تصور می‌شوند، مانند Diskfix ،SearchHelper و... .
3. ویروس‌ها معمولاً (ترفندستان) در تب Logon قرار می‌گیرند (اما نه همیشه!).
4. همواره به تاریخ ایجاد و تغییر فایلها که در Properties هر فایل در قسمت Modified درج میشود توجه کنید. اگر تاریخ ایجاد آن به چند روز پیش برگردد باید تا حد زیادی به آن مظنون شوید.
5. به مسیر فایل نیز نگاه کنید. در اکثر مواقع ویروس‌ها در مسیر C:\WINDOWS و یا C:\WINDOWS\system32 ذخیره می‌شوند.
6. به آیکون فایل در سمت چپ نام برنامه نیز نگاه کنید. ویروس‌ها معمولا دارای آیکون‌های ویندوزی آشنا هستند.

در پایان اگر هنوز مشکوک هستید بر روی آیتم مورد نظر در نرم‌افزار راست کلیک کرده و بر روی گزینه Search Online کلیک کنید تا هویت فایل به صورت آنلاین از طریق اینترنت بررسی شود.

پاک‌سازی ویروس
وقتی شما مطمئن شدید که مظنونتان ویروس است به ترتیب زیر عمل کنید:
1. آیتم مورد نظر را در نرم‌افزار Autoruns پاک (Delete) کنید.
2. پروسه‌های مربوطه را در Task Manager با فشردن کلید End Proccess قطع کنید.
3. فایل‌های EXE و یا DLL که مسیرشان را قبلاً مشاهده کردید، پیدا و پاک کنید و یا به صورتی قرنطینه کنید که نتوانند به صورت خودکار اجرا شوند.
4. سیستم را Restart کنید.

پس از Restart سیستم موارد زیر را چک کنید:
1. در نرم‌افزار Autoruns ببینید که آیتم‌های مورد نظر دوباره برگشتند یا خیر.
2. در Task Manager ببینید پروسه‌های مربوط به ویروس وجود دارند یا نه.
3. آیا رفتارهایی که شما را به ویروسی بودن سیستم‌تان مظنون کرد هنوز وجود دارند؟ (مانند ارورهای مختلف).

اگر پاسخ سوال‌های بالا منفی باشد باید خوشحال باشید که خودتان بدون آنتی ویروس سیستم‌تان را پاک‌سازی کردید! (ترفندستان)

نکته‌ای مهم
این آموزش شاید برای همه افراد کارساز نباشد و کاربران حرفه‌ای هستند که با صبر و حوصله و کسب تجربه کافی به انجام مراحل می‌پردازند. باید توجه داشته باشید که در بعضی مواقع پاک‌سازی ویروس‌ها سخت‌تر از آنچه هست که گفته شد و احتمالاً مجبور می‌شوید چندین بار مراحل بالا را تکرار کرده و هر بار با دقت بیشتری در مورد آیتم‌های مظنون خود تحقیق کنید. یا در بعضی مواقع با پاک کردن آیتم در Autoruns و یا قطع کردن پروسه ویروس، دوباره پروسه ساخته می‌شود و یا فایل ویروس به راحتی پاک نمی‌شود و... . که اصولاً در این زمانها مجبوریم سخت‌گیرانه‌تر برخورد کنیم و پروسه‌های خود ویندوز مانند explorer.exe را ببندیم تا کارمان تمام شود. با کمی آزمون و خطا می‌توانید به هدفتان برسید.